تحقیقات فضایی ام اس و پارکینسون
پژوهشگران “ایستگاه فضایی بینالمللی” (ISS)، نخستین پژوهش از نوع خود را برای کمک به بیماران مبتلا به پارکینسون و اماس آغاز کردهاند. آنها طی آزمایشهای خود در ایستگاه فضایی بینالمللی، سعی دارند با بررسی تعامل میان عصبها و سلولهای ایمنی مغز، عامل این بیماریها را کشف کنند.
پژوهشگران قصد دارند در این آزمایش که وسایل مورد نیاز آن با کپسول فضایی “CRS-18” به فضا منتقل شده، عامل آسیب به سیستم عصبی که در هر دو بیماری دیده میشود و تاثیر زندگی در فضا را بر سلولهای مشابه در فضانوردان سالم بررسی کنند.
“آندرس براتلیل” (Andres Bratt-Leal)، از پژوهشگران این پروژه گفت: این نخستین باری است که اثر ریزگرانش و سفرفضایی بر سلولها مورد بررسی قرار میگیرند. بررسی این سلولها در آزمایشگاه به خاطر تاثیر جاذبه بر آنها، کار دشواری است. بخش خوب پروژه ما این است که میتوانیم آن را در فضا انجام دهیم.
قاتل نورونها
پارکینسون و اماس، بیماریهایی هستند که به مغز و سیستم عصبی مرکزی آسیب میرسانند. پژوهشگران باور دارند که این آسیب میتواند عامل اشکال در عملکرد سیستم ایمنی بدن باشد. از آنجا که برخی از فضانوردان طی ماموریتهای فضایی، اثرات عجیبی از جمله فعال شدن ویروسهای خفته را در بدن خود مشاهده کردهاند، ناسا در نظر دارد تا تاثیر سفر فضایی را بر تغییر سیستم ایمنی بدن مشخص کند.
“براتلیل” و “والنتینا فوساتی” (Valentina Fossati)، از پژوهشگران این پروژه، بر انواعی از سلولهای مغز تمرکز کردند که به نظر میرسید نقشی کلیدی در هر دو بیماری بر عهده دارند. نخستین نوع از این سلولها، نورونها و سلولهایی هستند که آنها را به وجود میآورند و شبکه عصبی بدن را شکل میدهند تا مغز بتواند به بررسی و کنترل بدن بپردازد. دومین گروه که “میکروگلیا” (microglia) نام دارند، سلولهای ایمنی هستند که به پشتیبانی از مغز میپردازند و از نورونها در برابر عوامل تهدیدکننده محافظت میکنند.
“فوساتی” گفت: میکروگلیا در هر بخشی از مغز دیده میشود و میتواند از مغز محافظت کند. تغییر در رفتار این سلولها میتواند عامل از بین رفتن نورونها و بروز بیماری باشد.
بررسی سلولها در آزمایشگاه
پژوهشگران باید برای درک این موضوع، رشد نورونها و میکروگلیا را در افراد بیمار بررسی کنند و سپس به مقایسه آنها با نتایج به دست آمده از افراد سالم در همان سن بپردازند.
“براتلیل” و “فوساتی” برای این کار، روش دیگری پیدا کردند. آنها روشی موسوم به “القای سلولهای بنیادی پرتوان” (iPS) را به کار بردند تا نورونها و میکروگلیای به دست آمده از سلولهای پوست افراد بیمار و سالم را در آزمایشگاه مورد بررسی قرار دهند.
سلولها در فضا
“براتلیل” و “فوساتی”، سلولهای سالم و بیمار را به فضا بردند تا آنها را دور از جاذبه زمین مورد بررسی قرار دهند.
“براتلیل” ادامه داد: ما میدانستیم که نیروی جاذبه میتواند رفتار سلولها را با تغییر جنبههای گوناگون از جمله شکل آنها تحت تاثیر قرار دهد؛ در نتیجه تصمیم گرفتیم جاذبه را از پروژه خود حذف کنیم تا اطلاعات جدیدی در مورد واکنش سلولها و نحوه عملکرد آنها به دست بیاوریم.
نتایج این پژوهش میتواند به دانشمندان در شناسایی روشهای جدیدی برای درمان پارکینسون و اماس کمک کند. شاید کشف روش جدیدی برای بررسی سلولهای عصبی که تحت تاثیر ریزگرانش هستند، به بهبود روشهایی برای محافظت از فضانوردان در فضا به خصوص در ماموریتهای بلندمدت منجر شود.