خوب و بد فلفل
فلفل تند قرمز یا چیلی تنها در آشپزی کاربرد ندارد. از چیلی میتوان در کاهش گرفتگی یا اسپاسم عضلانی و درد ناشی از آن نیز استفاده کرد.
چیلی این اثر درمانی فوقالعاده را مدیون مادهای است به نام کپسایسین (Capsaicin) که در حقیقت تندی آن را نیز باعث میشود.
کپسایسین بیشتر در بخش سفید درونی فلفل قرمز که مستقیما زیر پوست خارجی آن قرار گرفته و همچنین در دانههای آن وجود دارد.
برخی برای استعمال خارجی چیلی را با روغن ترکیب میکنند و این مخلوط را ۶ تا ۸ هفته نگه میدارند و سپس ترکیب به دست آمده را روی عضلات سفت و گرفته خود پخش میکنند تا به خوبی جذب شود.
تندی این روغن باعث میشود که جریان خون شدت بگیرد و گرفتگی عضلانی برطرف شود. اثر این مخلوط به اندازه نوار چسبهای گرمازایی است که هنگام گرفتگیهای عضلانی از آن استفاده موضعی میشود.
یک قاشق برنج پخته، کمی ماست، شیر یا حتی خامه؛ اینها توصیههایی است که پس از خوردن فلفل، در حالی که دهانتان از شدت تندی میسوزد، از اطرافیان شنیدهاید. گناه این سوزش و تندی هم بر گردن مادهای به نام کاپسایسین است. این ملکول به اندازهای قوی است که اگر یک گرم از آن در یک ظرف ۱۰ لیتری آب حل شود، باز هم تندی سوزندهی خود را حفظ میکند.
اما تندی فلفل باعث نمیشود که دوستداران آن، دست از سوختن بردارند. فلفل از پرمصرفترین سبزیهای جهان است و به عنوان دارو و چاشنی غذا در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار میگیرد و آن را به عنوان منبع غنی ویتامین C میشناسند.
پژوهشگران مواد غذایی در مرکز آموزش عالی فولدا در آلمان با آزمایشهای زیاد راهی یافتهاند که میتوان تندی فلفل را در دهان خنثی کرد. در میان نوشیدنیها و خوردنیهایی که از آنها برای خنثی کردن تندی فلفل استفاده میشود، شیر و ماست و خامه بیش از دیگر خوراکیها مشهورند. محققان فولدا میگویند، چربی، نشاسته و شکر هم به خوبی از شدت تندی میکاهند. اما چیزی که بیش از همه به برطرف کردن اثر تندی کمک میکند، یک تکه نان تُستِ آغشته به “ماسکارپونه” است.
ماسکارپونه یکی از محصولات لبنی است که از ایتالیا میآید؛ چیزی شبیه ماست کیسهای و خامه و البته چرب. در توضیح ویکیپدیا آمده است: «ماسکارپونه دارای خامه سهلایه میباشد که از خامه تازه که با اسید تارتاریک واسرشت شده است، ساخته میشود.»
کاپسایسین به خوبی در چربی حل میشود و از آنجا که ماسکارپونه چرب است، حلال خوبی برای این مادهی تند و سوزآور به شمار میآید. به این ترتیب در مبارزه با سوزش فلفل ابتدا ماسکارپونه وارد عمل میشود و با کاپسایسین پیوند برقرار میکند و سپس نان تُست سطح زبان را از باقیمانده این ماده بر روی زبان آزاد میکند. ماسکارپونه و نان تست بهترین گزینه در مبارزه با تندی شناخته شدهاند اما حتی این اسلحه چرب هم صد در صد از پس کاپسایسین بر نمیآید.
پس از خوردن فلفل درد میکشیم
دزیره اشنایدر، پژوهشگری که این آزمایشها را سرپرستی میکند در مصاحبه با “زوددویچه تسایتونگ” میگوید کسانی که در آزمایشها شرکت کردهاند، ناچار به نوشیدن کاپسایسین، مادهی اصلی چیلی، که تندترین ماده خوراکی روی زمین است، شدهاند. آزمایشهایی که او آنها را آزاردهنده نامیده است. اشنایدر میگوید: «احساس سوزش، احساس درد است و ربطی به مزه ندارد.»
بدن انسان با مکانیسمدرد به تندی فلفل واکنش نشان میدهد، درست مانند زمانی که زخمی شویم؛ قلب تندتر میزند، سطح آدرنالین خون بالا میرود و در شدیدترین حالت میتواند منجر به سنکوپ شود.
واکنشِ گاه شدید بدن به خوردن فلفل چیلی اما چیزی از محبوبیت این تندترین خوراکی روی زمین کم نکرده است. شمار مواد غذاییای که چیلی در آنها به کار میرود، روز به روز بیشتر و بیشتر میشود؛ حتی در ماست و شکلات هم میتوان امروزه رد پای چیلی را پیدا کرد.
گروهی از کارشناسان معتقدند که گرایش به خوردن خوراکیهای تند، مُد روز است. صنایع مواد غذایی به نوآوری برای جلب خشنودی مشتری نیازمندند و این روزها قرعه به نام چیلی افتاده است.
پس از فلفل آب نخورید
اما چگونه است که خیلیها تنها تماس یک ذره از فلفل را با زبان تاب نمیآورند اما بدن عدهای از مردم هیچ واکنشی به مواد تند از خود نشان نمیدهد؟ پاسخ پژوهشگران، خویِ بدن است؛ هر چه بدن انسان به خوردن تندی بیشتر خو گرفته باشد، تندی را کمتر احساس میکند.
اما یک توصیهی جدی برای کسانی که عادت به خوردن خوراکیهای تند ندارند: هیچگاه برای از بین بردن سوزش دهانتان از آب استفاده نکنید. آب، نه تنها تندی را برطرف نمیکند که آن را در تمامی سطح دهان شما پخش میکند!