همبرگر‌های تهران از مک‌دونالد خوشمزه‌ترند

گزارشی درباره همبرگرفروشی‌های جدید و فست‌فودهای تهران
سهیل سراییان/ «پنجشنبه و جمعه‌ها تا یک ساعت هم منتظر غذا شده‌ایم. اما می‌خواستیم از اینجا همبرگر بگیریم.» داخل مغازه هوا نسبت به بیرون گرم‌تر است، از دیوار رستوران آدم بالا می‌رود تا برای نشستن و همبرگر خوردن صندلی پیدا کند. در میانه‌های صف صندوق، خانواده‌یی ایستاده‌اند، ساعت حدود 11 شب، دو فرزند حدودا دبستانی دارند که خمیازه‌های طولانی می‌کشند. آنها فردا باید به مدرسه بروند و این طور که از شواهد مشخص است، تا همبرگر نخورند خواب‌شان نمی‌برد.رضا با دوستانش به این همبرگرفروشی آمده، رضا می‌گوید: گاهی اوقات پیش می‌آید که آخر هفته تا یک ساعت هم منتظر غذا شده‌ایم. رضا از میزان علاقه‌اش به همبرگر گفت: «اینکه شما می‌گویید، تازگی‌ها همبرگرفروشی‌های زیادی در تهران افتتاح شده برای من هم جالب است، شخصا من و دوستانم ترجیح می‌دهیم که اگر خواستیم غذای بیرون بخوریم، همبرگر را انتخاب کنیم. به نظرم میزان ضرر این فست‌فود نسبت به فست‌فودهای دیگر کمتر است. حالا هم خیلی گرسنه‌ام بیشتر از این نمی‌توانم صحبت کنم.»
به گفته مقام‌های سازمان جهانی بهداشت، دومین علت ایجاد سرطان، مصرف فست‌فود است. دکتر پیام آزاده، دبیر پنجمین همایش سالانه سرطان ایران از آمار 7 میلیونی مواردمرگ و میر ناشی از سرطان در دنیا در سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: انتظار می‌رود تا سال 2020 این رقم به 10 میلیون نفر برسدیک ساعت صبر کردن برای یک ربع غذا خوردنفرآیند از تولید به مصرف همبرگرفروشی‌ها یا به صورت کلی فست‌فودها این‌گونه است که شما باید البته بیشتر در ایران، مدت زمان زیادی را در صف منتظر باشید اما بلا فاصله تا غذای شما حاضر شد، تند تند آن را بخورید و جای خود را به فرد دیگری دهید. در کنار میز یک خانواده ایستادم تا محاسبه کنم، کل مدت زمانی که غذای آنها تمام می‌شود چند دقیقه طول می‌کشد، آنها برای سفارش و سپس تحویل غذایشان حدود 45 دقیقه صبر کردند اما تنها 15 دقیقه کل خوردن غذای آنها طول کشید و زود از رستوران خارج شدند. صادقی، پدر خانواده است، او درباره انتخاب فست‌فود آن هم ساعت 11 شب برای خانواده‌اش گفت: «بچه‌ها از این غذاها دوست دارند من هم مجبور هستم که آنها را به اینجا بیاورم تا از خوردن غذا لذت ببرند، مثل خیلی چیزهای قدیمی دیگری که بچه‌های امروزی دوست ندارند، آنها هم غذاهای قدیمی را نمی‌پسندند و ترجیح می‌دهند که هفته‌یی یک‌بار از فست‌فود‌ها استفاده کنند.» البته این را بگویم که خودش هم از خوردن همبرگر لذت عجیبی می‌برد، ازش پرسیدم که به نظر می‌رسد خود تون هم از خوردن همبرگر و البته فست‌فود لذت می‌برید، درسته ؟ صادقی گفت: «البته پدر خانواده هم از خوردن این غذاها لذت می‌برد و همه تقصیر فست‌فود خوردن را هم نمی‌توان گردن بچه‌ها انداخت، می‌دانم که نباید زیاد هم خودمان و هم بچه‌ها را به این غذاها عادت داد» سپس خندید و البته اضافه وزن به مقدار زیادی در ایشان مشاهده می‌شد. از این همبرگرفروشی بیرون آمدم و مقصد دیگری که انتخاب کردم، همبرگرفروشی دیگری بود که تنها با فاصله 500 متر آن طرف قرار داشت، با دکوراسیون چوبی و زرد رنگ که به دلیل فضای محدودی که در داخل رستوران بود بیشتر مردم بیرون از رستوران روی ماشین‌های‌شان غذا می‌خوردند. داخل این مغازه نهایتا جای نشستن پنج تا شش نفر بیشتر نبود. رامین با حدود 10 همبرگر، از رستوران بیرون آمد، همبرگرها را روی ماشین گذاشت و دوستانش یکی یکی آمدند تا شروع به خوردن غذا کنند. از رامین پرسیدم که چرا این همبرگرفروشی را انتخاب کرده و آن یکی که نزدیک اینجاست را انتخاب نکرده و اصلا چرا همبرگر و فست‌فود. رامین گفت: «به نظرم نسبت به فست‌فودهای دیگر در تهران خوشمزه‌تر و به صرفه‌تر است، البته این همبرگرفروشی‌هایی که به تازگی باز شده‌اند، نسبت به بقیه گران‌تر هستند، اما واقعا خوشمزه هستند، من چندماه پیش ترکیه بودم و آنجا مک‌دونالد خوردم، به نظر خودم و دوستانم بسیاری از همبرگرفروشی‌های تهران از مک‌دونالد خوشمزه‌ترند. اما سعی می‌کنیم که زیاد از فست‌فود استفاده نکنیم هم ضرر دارد هم اینکه پول نداریم.»
دومین علت ایجاد سرطان فست‌فود است

به گفته مقام‌های سازمان جهانی بهداشت، دومین علت ایجاد سرطان، مصرف فست‌فود است. دکتر پیام آزاده، دبیر پنجمین همایش سالانه سرطان ایران از آمار 7 میلیونی موارد مرگ و میر ناشی از سرطان در دنیا در سال گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: انتظار می‌رود تا سال 2020 این رقم به 10 میلیون نفر برسد و در 40 سال آینده این رقم به دوبرابر خواهد رسید. شبیه این آمار به خصوص در زمینه سرطان‌های دستگاه گوارش در کشور ما نیز وجود دارد و از آنجا که نخستین محل ورود غذا به بدن دستگاه گوارش است، شکی نداریم که تغییر عادت‌های غذایی یکی از علل شیوع سرطان‌های دستگاه گوارش در کشور ما است. حدود 30 درصد سرطان‌های سینه، روده و پروستات با تغذیه ارتباط مستقیم دارند. طبق تحقیقات عادت‌های غذایی در 10 سال اول زندگی دختران با ابتلای آنها به سرطان سینه در بزرگسالی مرتبط است. هرچه رژیم غذایی آنها گیاهی‌تر و حاوی حبوب، غله، میوه‌ها و سبزی متنوع باشد، در پیشگیری از بیشتر سرطان‌ها موثر است. میزان استفاده مردم ایران از فست‌فودها در چند سال اخیر به‌شدت زیاد بوده و به همین خاطر شما در هر خیابانی که حرکت کنید علاوه بر بانک که همه‌جا هست، در کنار همین بانک‌ها یک فست‌فود هم باز شده است، تهدید سلامتی مردم، از جمله مهم‌ترین مشکلاتی است که مصرف زیاد این فست‌فود‌ها به همراه خواهد داشت. آن طور که در گزارش‌های زمستان سال 1392 توسط بانک مرکزی اعلام شد، 77 میلیون ایرانی سالانه بیش از 1/11 هزار میلیارد تومان برای خوردن غذا و فست‌فود هزینه می‌کنند. این رقم را با توجه به دلار سه هزار تومانی می‌توان به 7/3 میلیارد دلار تبدیل کرد. طبق آخرین بررسی‌های بانک مرکزی تا پایان سال 90 هر خانوار ایرانی سالانه 380 هزار تومان صرف خرید فست‌فود می‌کردند. هرچند هنوز ارقام جدید اعلام نشده اما با توجه به اینکه شاخص بهای گروه غذاها و خوراکی‌های آماده و آشامیدنی‌ها در سال 91 نسبت به سال 90 معادل 7/39 درصد افزایش یافته می‌توان اشاره کرد با احتساب تورم 7/39 درصدی شاخص این گروه در سال 91 میزان هزینه سالانه هر خانوار در این بخش از 380 هزار و 742 تومان در سال 90 با بیش از 151 هزار تومان افزایش به 531 هزار و 896 تومان رسیده است. با توجه به وجود 21 میلیون خانوار ایرانی (طبق اعلام مرکز آمار ایران) حجم بازار غذاها و خوراکی‌های آماده در ایران به بیش از 1/11 هزار میلیارد تومان می‌رسد.
چرا فست‌فودهای تهران عمر زیادی نمی‌کنند؟

به یکی دیگر از همبرگرفروشی‌های محبوب تهران می‌روم، در یکی از روزهای میان هفته، برای گرفتن غذا باید مدت زمان 20 دقیقه‌یی را منتظر بمانید، میثم همین الان غذایش تمام شد، از او درباره رستوران‌های فست‌فود می‌پرسم و گسترش همبرگرفروشی در تهران. میثم گفت: یکی از دلایلی که به نظرم خیلی از رستوران‌هایی که حالت فست‌فودی دارند در ایران عمر زیادی نمی‌کنند، این مساله است که روی برند خود کار نمی‌کنند، با توجه به اینکه شعب زیادی هم دارند اما پس از یک مدتی کیفیت غذایی‌شان کم می‌شود و کم‌کم مشتری‌های خود را از دست می‌دهند، الان همین جایی که من غذا خوردم ممکن است که تا یک سال دیگر خوب باشد و پس از آن کیفیتش تغییر کند.تورم به فست‌فودها هم رسیده است، به صورت تقریبی پس از گرانی‌هایی که در تمام زمینه‌ها در کشور وجود داشت، تورم برای فست‌فود حدود 40 درصد محاسبه شده است، بررسی هزینه خانوار در بخش خرید فست‌فود طی سال‌های 1384 تا سال گذشته نشان می‌دهد که سال 1391 بیشترین تورم در این بخش رخ داده است. در حالی این میزان افزایش قیمت در سال 1391 به 7/ 39 درصد رسیده که میانگین تورم این بخش تا قبل از سال 1391 معادل 9/16 درصد بود.شاید نداشتن ثبات در میان فست‌فودهای ایرانی یکی از دلایلی است که آنها عمر زیادی نمی‌کنند. محمد، کارشناس ارتباطات است، او مشغول سفارش دادن همبرگر است، از او درباره کیفیت غذاهای فست‌فود در ایران و دلایل از بین رفتن زودهنگام این رستوران‌ها پرسیدم که گفت: شاید نبود مواد غذایی خوب برای مدت طولانی و آشپزهای حرفه‌یی یکی از مهم‌ترین دلایلی باشد که فست‌فودها در ایران بعد از یک مدتی مشتری خود را از دست می‌دهند. در واقع ممکن است که یک رستوران به هر دلیلی آشپز خود را از دست داده باشد سپس نتوانسته کسی را جایگزین کند و کیفیت غذایش پایین آمده، کسی مثل من که شاید ماهی یک مرتبه به همبرگرفروشی بیایم، ترجیح می‌دهم همان طعم مورد علاقه‌ام را دوباره استفاده کنم اما اگر با یک طعم متفاوت روبه‌رو شوم، حتما دیگر آنجا را انتخاب نمی‌کنم.کمبود رشد مصرف مواد غذایی در ایران

به عقیده کارشناسان بخش زیادی از مواد غذایی در ایران در چرخه تولید، توزیع و مصرف به هدر می‌رود و با انجام اصلاحات در این سه بخش می‌توان رشد بی‌رویه مصرف مواد غذایی در این کشور را مهار کرد. رتبه‌بندی جهانی ایران از نظر رشد مصرف مواد غذایی نیز دچار تغییر عمده شده است. در حالی که ایران از نظر رشد مصرف مواد غذایی طی سال‌های 1990تا 1997به عنوان کشور 67 جهان شناخته می‌شد در دوره 1998تا 2005 به جایگاه 122 ارتقا پیدا کرد. کشور آفریقایی رواندا بیشترین رشد مصرف مواد غذایی را طی دوران دوم داشته است. رشد مصرف مواد غذایی در این کشور طی دوره مذکور 1/7 درصد اعلام شده است. پس از این کشور، کویت با 3/5 درصد، کنگو با 82/4 درصد، نیجر با 8/4 درصد و لیبریا با 7/4 درصد به ترتیب در رتبه‌های دوم تا پنجم قرار گرفته‌اند. کمترین رشد مصرف مواد غذایی نیز به کشور بلاروس اختصاص دارد که رشد منفی 2 درصد را در این مدت تجربه کرده است. الگوی صحیح مصرف غذایی در حفظ سلامت انسان و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، افزایش فشارخون، افزایش چربی خون و انواع سرطان‌ها موثر است. در سال 1390، دکتر زهرا عبداللهی، معاون دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در این باره گفت: روزانه 800 مورد مرگ در کشور اتفاق می‌افتد که 300 مورد آن به دلیل بیماری‌های قلبی و عروقی است و یکی از دلایل عمده آن مصرف روغن نباتی جامد است که با داشتن اسیدهای چرب اشباع شده موجب رسوب پلاک‌های چربی در جدار عروق و بسته شدن آنها می‌شود. یکی دیگر از عوامل خطر بروز بیماری‌های متابولیک، افزایش مصرف مواد قندی است که علت آن مصرف بی‌رویه نوشابه‌های گازدار است. بر اساس آمار موجود سرانه مصرف نوشابه در کشور 42 لیتر در سال است و هر بطری معمولی 300 میلی لیتری نوشابه حاوی 28 گرم قند است. به گفته وی، مصرف بی‌رویه نوشابه‌های گازدار یکی از عوامل عمده بروز چاقی است و چاقی زمینه‌ساز انواع بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت و انواع سرطان‌ها ست.سرمایه‌گذاران برای ثبت برند فست‌فودهای ایرانی تلاش نمی‌کنند

بر این اساس شاخص هزینه غذاها و خوراکی‌های آماده در سال 84 معادل 9/11 درصد، سال 85 معادل 8/13 درصد، سال 86 معادل 3/27 درصد، سال 87 معادل 8/13 درصد، سال 88 معادل 2/15 درصد، سال 89 معادل 4/10 درصد و سال 90 معادل 9/25 درصد بوده است. مراجعه به میزان هزینه‌ها نیز نشان می‌دهد که طی سال‌های 1383 تا 1391 هزینه‌یی که خانوار برای خرید فست‌فود صرف کرده‌اند 1/4 برابر شده است. حسین، فروشنده یکی از این همبرگرفروشی‌هاست، او درباره فعالیت فست‌فودها و مدت زمان مفید فعالیت‌شان گفت: در ایران این‌گونه است که اگر کسی بخواهد از رستورانی نمایندگی داشته باشد تقریبا رقمی بین 70 تا بیشتر از 150 میلیون تومان که بستگی به شهرت و سابقه فعالیت رستوران دارد باید هزینه کند و آن رستوران تمامی تجهیزات مربوط با رستوران را در اختیارشان می‌گذارند. در ایران به صورت حرفه‌یی روی تجارتی به نام فست‌فود و رستوران تمرکز نشده است، هر کسی برای مدت زمان کوتاهی رستوران می‌زند و وقتی به آن میزان پولی که نیاز داشت رسید کار و کاسبی را تعطیل می‌کند، به همین خاطر ما هیچ فست‌فود با سابقه‌یی نداریم. مردم که غذایشان را می‌خورند کم‌کم بسته‌های مقوای غذایشان را به داخل سطل می‌اندازند و راهی خانه‌هایشان می‌شوند. زمانی عکس‌های همبرگرهای خارجی فقط به در و دیوار رستوران‌ها و فست‌فود‌های ایرانی بود، اما حالا همان عکس‌ها به واقعیت تبدیل شده و شما تصویر همبرگری را که می‌بینید می‌خورید، با توجه به گسترش شبکه‌های اجتماعی، افزایش به اشتراک گذاشتن عکس‌های غذا به خصوص در شبکه اجتماعی اینستاگرام باعث شده تا بعضی از مردمی که با آدرس و مدل این غذاها آشنا نیستند به خوبی بتوانند برای انتخاب رستوران و همبرگرفروشی مورد علاقه خود دست به انتخاب بزنند. کافی است در بخش جست‌وجو اسم غذاها را با هشتگ آن سرچ کنند، آن وقت با مقدار زیادی از رستوران و فست‌فود مواجه می‌شوید.
ثروتمندان ایران، 41 برابر فقرا به رستوران می‌رونداما جزییات دیگری از بررسی‌های بانک مرکزی درباره مصرف غذاهای آماده خانوار نشان از افزایش سهم این بخش از کل هزینه خانوار دارد. در حالی که طی سال‌های 1383 تا 1389 خانوار ایرانی 1/2 درصد از کل هزینه ناخالص خود را صرف خرید غذاها و خوراکی‌های آماده می‌کردند، این میزان در سال 1390 بالاخره تغییر کرده است. در سال 1390 این میزان به 2/2 درصد افزایش یافته است. هرچند این میزان افزایش در حد 1/0 درصد، ناچیز به نظر می‌رسد اما با توجه به ثبات هفت ساله این نرخ تغییر 1/0 درصدی آن هم به نظر قابل توجه می‌رسد. اما بعضی اظهارنظرهای جالب مردم را نمی‌توان به راحتی از کنارش گذر کرد، از بیشتر آنها پرسیدم که اگر به کشورهای دیگر سفر کرده‌اید، به نظرتان همبرگرها و فست‌فودهای ایرانی خوشمزه‌ترند یا خارجی‌ها، وقتی با این سوال مواجه می‌شدند، ابتدا کمی فکر می‌کردند و خیلی با اکراه و به گونه‌یی که خودشان هم باورشان نمی‌شد، می‌گفتند، واقعا ایرانی‌ها خوشمزه‌تر است. الهام، 11 سال در خارج از ایران زندگی کرده است و دو سه سالی می‌شود که در تهران است، الهام درباره مقایسه فست‌فودها و همبرگرفروشی‌های تهران با خارج از ایران گفت: با قاطعیت نمی‌توان گفت که فست‌فودهای ایرانی خوشمزه هستند اما نسبت به خیلی از کشورهای اروپایی واقعا فست‌فودهای ایرانی به خصوص همبرگر و غذاهای ایتالیایی خوشمزه‌تر هستند اما استفاده از روغن‌های نامرغوب و نبود نان‌های خوشمزه از جمله تفاوت‌های بزرگی است که میان رستوران‌های ایرانی و خارجی وجود دارد.در کنار این، بررسی‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد دهک دهم یعنی پولدارترین قشر کشور 41 برابر بیشتر از دهک اول یعنی ضعیف‌ترین قشر برای رستوران و هتل هزینه می‌کنند که بخشی از این گروه رستوران و هتل شامل غذاها و خوراکی‌های آماده است. در این بخش آن طور که بانک مرکزی گزارش داده در سال 1390 دهک دهم سالانه بیش از یک میلیون و 402 هزار تومان و دهک اول سالانه 34 هزار تومان هزینه می‌کنند. این در حالی است که در سال 1385 دهک دهم 45 برابر بیشتر از دهک اول در بخش رستوران و هتل هزینه می‌کرد. در آن سال در حالی که دهک دهم سالانه 587 هزار تومان برای هزینه‌های مربوط به رستوران و هتل هزینه می‌کرد، دهک اول 13 هزار تومان هزینه می‌کرد. چندی پیش روزنامه واشنگتن پست در گزارشی که بیشتر به صورت عکس بود، درباره موج افتتاح همبرگرفروشی‌های مختلف در تهران عکس گرفته و تهیه کرده بود. در گزارش واشنگتن پست آمده است: شهر تهران به طور فزاینده‌یی شاهد گسترش رستوران‌های مخصوص فروش همبرگر است که موسیقی «راک‌اند رول» نیز از آنها پخش می‌شود. همبرگر دیگر تنها ویژه امریکایی‌ها نیست بلکه این ساندویچ محبوب، به میزان گسترده‌یی در میان جوانان ایران نیز طرفدار دارد. موسیقی راک از رستوران فست‌فود «گاراژ گریل» در یکی از مناطق گرانقیمت تهران شنیده می‌شود. در جایی که عکس‌های بازیگرانی مانند پل نیومن و جیمز دین روی دیوارهای آن دیده می‌شود. این رستوران یکی از مکان‌های مورد علاقه جوانان پایتخت ایران است، افرادی که برای لذت بردن از همبرگر اشتهاآور به این مکان می‌آیند.
مردم با خوردن فست‌فود تفریح می‌کنند

حالا در کنار این همبرگرفروشی‌های جذاب در تهران می‌توان به رستوران‌های مختلفی دیگری اشاره کرد از جمله رستوران‌های ایتالیایی، ژاپنی، چینی، مغولی، عربی و ترکی که تهران را تبدیل کرده به شهری برای خوردن غذا، از پایین‌ترین قیمت‌ها تا گران‌ترین قیمت‌ها. اما میزان بالای استفاده ایرانی‌ها از فست‌فودها باعث به وجود آمدن بیماری‌های بسیار خطرناکی می‌شود. به گفته سازمان جهانی بهداشت، فست‌فود در مجموع دشمن سلامت است، غذایی عموما بی‌ارزش، پر از چربی غیر اشباع که منجر به دیابت، سکته مغزی و قلبی، بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. فست‌فود به خصوص اگر ماده اولیه آن گوشت باشد، فرآوری شده است یعنی با افزودن مواد نگه دارنده که در بدن صددرصد منجر به جهش‌های ژنتیکی می‌شود تولید می‌شود، البته همیشه جهش‌های ژنتیکی مساوی با بروز سرطان نیست اما می‌دانیم که گوشت فرآوری شده موجود در فست‌فود منجر به ایجاد موادی می‌شود که می‌توانند در پی جهش ژنتیکی به ابتلای فرد به سرطان بینجامند، به خصوص به علت وجود موادی مثل نیترات سدیم که فست‌فود را خوشمزه‌تر می‌کند و در کالباس، سوسیس و برگر استفاده می‌شود. این ماده در بدن تبدیل به نیتروزامین که صددرصد سرطان‌زاست می‌شود. مهم‌ترین علت ایجاد سرطان‌های دستگاه گوارش همین ماده است و تاثیر آن در به وجود آمدن سرطان قطعی است. در کشور ما آلودگی مواد غذایی به مواد سرطان‌زا و روش پخت مواد غذایی دو علت اصلی افزایش سرطان‌های دستگاه گوارش است. ساعت نزدیکای 11:30، 12 شب که می‌شود کم‌کم فست‌فود‌ها و این همبرگرفروشی‌ها دیگر سفارش دریافت نمی‌کنند، بعضی که دیر حرکت کرده‌اند یا در ترافیک مانده‌اند، با در بسته آنها مواجه می‌شوند. عباس شهروند دیگری که معتقد است، مردم نمی‌دانند که باید برای تفریح به چه مکانی بروند به همین خاطر هم تصمیم می‌گیرند که به فست‌فودها و این مدل رستوران‌ها بروند، شاید خیلی از مردم خودشان هم می‌دانند مصرف زیاد این فست‌فودها مضر است اما ترجیح می‌دهند به آن به چشم تفریح نگاه کنند.کارگران همبرگرفروشی که تا چند دقیقه پیش وقت سر خاراندن نداشتند حالا زباله‌های مغازه را به سطل‌های آشغال می‌اندازند و با ریختن آبی کف مغازه، کم‌کم چراغ‌ها را خاموش می‌کنند تا راهی خانه شوند.http://etemadnewspaper.ir/