ایا بیماری مردم بیشتر از کذشته است؟
رای بسیاری از ما پیش آمده که از اطرافیانمان جملاتی را شنیده باشیم نظیر اینکه “ما بیشتر از گذشتگانمان بیمار میشویم” یا “در قدیم به اندازه الان بیماری وجود نداشته است.” بسیاری این تقصیر را بر گردن جوامع صنعتی و مدرن میاندازند و عدهای معتقدند که دلیل آن مافیای شرکتهای دارویی است؛ اما این ادعا تا چه حد منطبق بر واقعیتهای علمی موجود است؟
چه عواملی بر سلامت بشر امروزی تاثر میگذارند؟
صنعتی شدن جوامع بشری: انقلاب صنعتی در اواسط قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد. این تحول عظیم باعث دگرگونی در صنعت، کشاورزی، تولید و حمل و نقل شد. صنعتی شدن تاثیر بسیاری بر جوامع انسانی، مناسبات اجتماعی، بهداشت و سلامت داشت. این تغییر شگرف گرچه زندگی بشر را تسهیل کرد اما همراه خود مشکلات فراوانی را نیز به همراه آورد.
آلایندههای شیمیایی ناشی از انواع سوختهای فسیلی که برای راه اندازی ابزار و ماشین آلات بکار برده می شد و پسماندهای شیمیایی حاصل فعالیتهای صنعتی، باعث شیوع بیماریهایی از قبیل بیماریهای ریوی در میان شهروندان شهرهای صنعتی و کارگران معادن و کارخانهها شد، بیماریهایی که پیش از آن رواج چندانی نداشت.
پیشرفت علم کشاورزی و دامداری، باعث افزایش محصولات غذایی شد که از یک سو ناجی جوامع بشری شد که در قرون گذشته همواره در معرض قحطی، گرسنگی و مرگ و میر ناشی از آن بودند و از سوی دیگر با تولید مقادیر زیادی آلاینده های شیمایی و وارد کردن آنها در چرخه طبیعت، مولد بیماریهای جدیدی شد.
کاهش فعالیت بدنی: ماشینی شدن جوامع انسانی باعث کاهش فعالیت بدنی در عموم مردم شده است. وسایل نقلیه که رفت و آمد را تسهیل کردهاند، وسایل برقی منزل که از میزان کار خانگی کاستهاند و ماشین آلات صنعتی جایگزین فعالیتهای فیزیکی بشر شدهاند و چرخ صنعت، تولید و کشاورزی را میچرخانند؛ همه اینها دست به دست هم دادهاند تا انسان امروزی با کمترین تحرک به بهترین نتیجه برسد. این امکانات گرچه باعث تسهیل زندگی انسان امروزی شده، اما با کاهش فعالیت بدنی، بیماریهای گوناگونی را در جوامع انسانی رواج داده است.
مصرف بیرویه غذاهای فرآوری شده: تغذیه بشر امروز بسیار ناسالمتر از اجداد خود است. مصرف بی رویه غذاهای فرآوری شده که شامل مقادیر زیادی چربی، نمک و قند هستند باعث افزایش چربی خون، فشار خون و دیابت شده و شیوع بیماری های قلبی عروقی را بشدت افزایش داده است.
اضطراب و تنش های روانی: فشارهای کاری، اجتماعی، خانوادگی و غیره که دستآورد زندگی در جوامع مدرنند، نقش مهمی در به خطر انداختن سلامت بشر امروزی دارند. مطالعات علمی نشان میدهند که اضطراب و فشارهای عصبی باعث تضعیف سیستم ایمنی شده و احتمال ابتلا به بیماریها را افزایش میدهند.
افزایش آگاهی های عمومی در حوزه بهداشت و سلامت: در دنیای امروز و با توجه به افزایش حجم اطلاعات و افزایش آگاهیهای عمومی از علوم مختلف از جمله پزشکی، توجه افراد به علائم و نشانههای بیماری بیشتر شده است. در مقایسه با گذشتگان، مردم عصر حاضر بیشتر نگران سلامت خود هستند و با دیدن هر نشانهای به پزشک مراجعه میکنند، این مراجعه بیشتر به پزشک میتواند القا کننده این باور باشد که مردم در جوامع امروزی بیش از گذشته دچار بیماری میشوند.
پیشرفت علم پزشکی: علم پزشکی از قدیمیترین علوم بشری بوده و براساس شواهد و قرائن موجود، قدمت آن به زمان بابلیان، مصر و یونان باستان (حدود هزاره دوم پیش از میلاد) میرسد، اما پیشرفت سریع این علم در دو قرن اخیر باعث شده که مرگ و میر در جوامع انسانی کاهش یابد.
کشف واکسن در قرن هجدهم میلادی و سپس گسترش آن در قرن نوزدهم از یک سو و کشف آنتیبیوتیک در قرن بیستم نیز سبب شده که افراد بسیاری از مرگ در اثر بیماریهای عفونی مسری، که در قرون پیشین مهمترین عامل مرگ و میر بشر بوده، نجات پیدا کنند.
از سوی دیگر ورود تکنولوژی به علم پزشکی باعث تسهیل تشخیص و درمان بیماریها شده، از مرگ و میر کودکان کاسته، عمر افراد را طولانیتر کرده و جمعیت را افزایش داده است؛ این افزایش جمعیت در کنار پیر شدن جوامع خود باعث افزایش بیماری شده است.
افزایش طول عمر انسان: تکنولوژی و دانش باعث افزایش طول عمر انسان شده است. آمار و ارقام موجود نشان دهنده این واقعیت است که متوسط طول عمر انسان تا نیمه قرن بیستم، در تمامی دنیا حدود ۵۰ سال بوده و این در حالی است که در طی چند دهه گذشته، با پیشرفت علم و تکنولوژی، متوسط طول عمر انسان در جوامع صنعتی به بیش از ۸۰ سال رسیده است.
از آنجایی که بسیاری از بیماریهای مزمن از جمله بیماریهای قلبی عروقی، مغزی عروقی، ریوی، کلیوی و انواع سرطانها بیشتر در سنین بالا پدید میآیند، افزایش طول عمر انسان باعث شده که شیوع این قبیل بیماری ها در جوامع انسانی بیشتر از گذشته باشد.
نتیجهگیری قطعی در این مورد که آیا نسبت به گذشتگانمان بیمارتر یا سالمتر هستیم چندان ساده نیست. تغییرات بنیادین درعلم، صنعت و تکنولوژی که ساختار جوامع انسانی را تغییر داده، نقش مهمی در بهداشت و سلامت انسان ها دارد.
امروزه در اغلب جوامع، مرگ و میر در اثر شیوع بیماری های عفونی مسری که در قرون گذشته قربانیان زیادی میگرفت، به شدت کاهش یافته و طول عمر انسان را افزایش داده است، اما تغییر در شیوه زندگی بشر باعث بروز انواع دیگری از بیماریهای مزمن شده که در گذشته چندان رایج نبودهاند.
نظرات بسته شده است.