دولت پل یارانهیی را خراب نکند
دولت حسن روحانی از شهروندان ایرانی- حتی اگر ثروتمند نباشند- میخواهد «جوانمرد» باشند، عضوی از خانواده «قهرمانان توسعه و پیشرفت» شده و به «یاری تهیدستان واقعی» آمده و به «کمک دولت» بیایند و از دریافت یارانه نقدی اجتناب کنند. اما دولت یازدهم در کنار این حرفهای شیرین و دلنشین یادش نرفته است که به شهروندان اخطار دهد که اگر این کار را انجام ندهند، دولت با اطلاعاتی که در اختیار دارد، میتواند در کمتر از 10 روز افرادی که واجد شرایط برای دریافت یارانه نیستند را شناسایی کند.
و آنها را از چرخه یارانهبگیران بیرون کند. آیا این تنها راه باقیمانده برای ادامه موضوع هدفمندی یارانههاست؟ پیش از این برخی اقتصاددانان تاکید کرده بودند که دولت میتواند و باید با هدف حفظ انسجام ملی، پرداخت یارانه نقدی به میزان فعلی را ادامه دهد و برای جبران آن قیمت حاملهای انرژی را تغییر دهد تا دچار کسری بودجه نشود. اما این توصیه اقتصاددانان گویا در دولت با اقبال مواجه نشده است و دولت قصد دارد به هر شکل و با عنوان کردن برخی اهداف، گروهی از یارانهبگیران را حذف کند. پرسش این است که دولت انتظار دارد چه درصدی از شهروندان یارانه نگیرند؟ 25 درصد؟ 50 درصد؟ 75 درصد؟ در صورتی که بپذیریم دولت قصد ندارد وارد جزییات زندگی اقتصادی شهروندان شده و همچنین شمار یارانهبگیران حذف شده در این مرحله هنوز قطعی نشده است و با فرض اینکه 25 درصد از کل یارانهبگیران حذف شوند، برخی محاسبهها را یادآور میشویم. با فرض اینکه دولت به 80 میلیون نفر و به طور مساوی به هر نفر 50 هزار تومان در ماه یارانه نقدی دهد، کل یارانه نقدی پرداختی در ماه معادل چهار هزار میلیارد تومان و در یک سال 48 هزار میلیارد تومان خواهد شد. با فرض اینکه میانگین قیمت هر دلار امریکا در سال 1393 سه هزار تومان باشد، کل یارانه پرداختی 12 میلیارد دلار در سال خواهد شد. با توجه به اینکه میزان صادرات نفت در سال 1392 حدود 60 میلیارد دلار (باتوجه به محدودیتهای اعمال شده) بوده است و دستکم 20 میلیارد دلار نیز قراردادهای نفت و گاز صادر میشود، رقم پرداخت شده برای یارانه نقدی 15 درصد کل درآمد خواهد بود.اگر در بهترین شرایط 25 درصد از یارانهبگیران از دریافت یارانه خودداری کنند، ارقام یاد شده تقسیم بر چهار خواهد شد. یعنی در سال فقط سه میلیارد دلار برای یارانهبگیران هزینه خواهد شد که این رقم 2 درصد کل فروش نفت خواهد شد. در صورتی که اجازه دهیم قیمت دلار به میزان تورم 25 درصدی پیشبینی شده در سال 1393 افزایش یابد و قیمت هر دلار بهطور میانگین در سال آینده در حد چهار هزار تومان باشد، آنگاه برای پرداخت یارانه نقدی به کمتر از سه میلیارد دلار در سال نیاز خواهد بود. با فرض اینکه در سال آینده قیمت حاملهای انرژی نیز حتی در حد 15 درصد افزایش یابد، میتوان ادعا کرد که دولت منابع خاصی برای پرداخت یارانه 25 درصد داوطلب نخواهد داشت. این نوشته نمیخواهد به شهروندان توصیه کند که از دریافت یارانه انصراف ندهند اما به دولت توصیه میکند افراط نکرده و برای ارقامی که به مرور زمان کوچک و کوچکتر میشوند فاجعه درست نکند. دولت میتواند از نتایج انصراف برای هدفهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی استفاده کند اما اگر به دنبال هدفهای اقتصادی محض است باید دقت کند. خراب کردن همه پلهای یارانهیی میان دولت و مردم میتواند دستاورد تلخ دولت یازدهم به قیمتهای ارزان باشد.
محمدصادق جنانصفت
http://etemadnewspaper.ir/
نظرات بسته شده است، اما بازتاب و پینگ باز است.