درمان گیاهی و بومی صرع

 بیماری صرع نوعی بیماری مزمن و یکی از بیماری شایع در جهان است که در طبقه‌بندی بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرد و بیشتر مبتلایان به این بیماری، سن پایین (به خصوص سال اول زندگی) دارند یا در سنین سالمندی خود به سر می‌برند

در هر سنی امکان ابـتلا بـه این بیماری وجود دارد و این بیماری ناشی از اختلالات سیستم عصـبی مرکزی اسـت کـه نـواحی خـاص یـا وسـیع مغـزی فعالیت حرکتی خود به خودی نشـان می‌دهد.

دکتر مجید قربانی نهوجی گیاه شناس و عضو هیات علمی  پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با تشریح خصوصیات گیاه‌شناسی این گیاه گفت :گیاه بنگدانه (بذرالبنج) که با نام علمی Hyoscyamus niger L و نام انگلیسی Henbane و Black henbane شناخته می‌شود، متعلق به تیره سیب زمینی است.

وی افزود: بنگدانه گیاهی است علفی، ۲ ساله و دارای ساقه استوانه‌ای شکل، خمیده در ناحیه رأس و به ارتفاع ۶۰ تا ۸۰ سانتی متر است که ممکن است تا بیش از یک کنر نیز رشد داشته باشد. این گیاه به عنوان یک علف هرز در کنار جاده‌ها، مزارع بایر و اماکن مخروبه دیده می‌شود. منشاء اصلی این گیاه اروپا بوده و بعدها به صورت وسیعی در سایر نقاط دنیا گسترش یافته و امروزه در برخی نواحی دنیا به صورت کاشته شده نیز مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.

این گیاه شناس با بیان اینکه در ایران پراکندگی گیاه بنگدانه بیشتر در نواحی شمال و شمال غرب کشور است، یادآور شد:  هرچند گونه‌های متعددی از جنس Hyoscyamus (حدود ۱۳ گونه) در ایران پراگندگی وسیعی دارند و این گیاه، ریشه‌ای راست، دراز و نسبتاً ضخیم دارد و میوه آن دارای ظاهری شبیه دیگ دهانه دار است که محتوی تعداد زیادی از بذرهای ریز و تیره رنگ است.

نقش طب سنتی در درمان صرع

دکتر نسیم زرین پنجه عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی نیز اظهار داشت: بنگدانه دارای طبع گرم است و ترکیباتی نظیر املاح معدنی، فیبر و مقداز زیادی آلکالوئیدهای تروپان، هیوسیامین و اسکوپولامین را دارد و وجود ترکیب آلکالوئیدها در برگ‌ها مقدار بیشتری است.

وی افزود: این گیاه در طـب سـنتی ایـران برای درمان بیماری صرع مورد اسـتفاده قـرار گرفته و علاوه بر این در هند و برخی کشورهای دیگر آسـیایی نیـز تأثیر این گیاه روی درمان صرع اثبات شده اسـت.

عضو هیات علمی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با یادآوری شیوع بیماری صرع با توجه به عدم پاسخ دهی برخی بیماران به درمان‌های موجود، یافتن درمان‌های مفیدتر در درمـان صرع را ضروری دانست.

زرین پنجه تصریح کرد: ایــن گیــاه حــاوی آلکالوئیــدهای (آنتیکولینرژیک تروپـان آتـروپین و اسـکوپولامین) است و سیستم کولینرژیک در ایجاد تشنج دخالت دارد کـه با کمک آنتاگونیست های کولینرژیک موجود در گیاه بنگ دانه قابـل کنتـرل است.

بر اساس گزارش پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی وی همچنین گفت: دانـه بنگ دانه دارای یک اثر کاهندگی در شدت و مـدت تشنج است و متغیرهای تشنج را تحت کنترل قـرار می‌دهد.

این محقق با بیان اینکه میزان آلکالوئیدهای قسمت‌های مختلف گیاه و همچنین گیاهان نواحی مختلف و گونه‌های متعدد آن متفاوت است، توصیه کرد از داروهای استاندارد و صنعتی این گیاه البته تجویزی از سوی پزشک و موجود در داروخانه‌ها استفاده شود.

نتیجه گیری

زرین پنجه در عین حال مصرف نابجا و بیش از اندازهٔ ترکیبات و بخش‌های هوایی بنگ دانه در فرد را باعث ایجاد مسمومیت عنوان کرد و افزود: در برخی افراد نیز موجب تشنج و اختلالات دو قطبی و علائم مسمومیت شامل ترشح بی حد بزاق، سر درد، سرگیجه، تندی نبض، تشنج، کما و مرگ می شود.

وی افزود: استفاده از این گیاه در دوران حاملگی و شیردهی ممنوع است چراکه بنگدانه با برخی داروها تداخل داشته و موجب خشکی بیش از حد پوست، گیجی، کاهش فشار خون، افزایش ضربان قلب می شود.